6 Cách lấy ánh sáng từ mái nhà đơn giản và hiệu quả

Biết cách lấy ánh sáng từ mái nhà không chỉ giúp bạn tiết kiệm điện mà còn tạo ra không gian sống thoáng đãng, trong lành và tốt cho sức khỏe. Bạn có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để tận dụng tối đa nguồn ánh sáng tự nhiên nhưng vẫn đảm bảo phù hợp với điều kiện khí hậu tại Việt Nam và thiết kế ngôi nhà của mình.

Nguyên tắc quan trọng khi lấy ánh sáng từ mái nhà

Việc lấy ánh sáng tự nhiên từ mái nhà giúp không gian sống luôn sáng sủa, giảm phụ thuộc vào đèn điện vào ban ngày, từ đó tiết kiệm đáng kể chi phí năng lượng. Đồng thời, ánh sáng tự nhiên còn tạo cảm giác rộng rãi, thoáng đãng, giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và mang lại bầu không khí trong lành cho ngôi nhà.

Trước khi quyết định áp dụng bất kỳ cách lấy ánh sáng từ mái nhà nào, bạn cần nắm rõ các nguyên tắc cơ bản dưới đây để đảm bảo việc lấy sáng hiệu quả mà vẫn giữ cho không gian trong nhà thoải mái, không bị chói hoặc nóng bức:

Hướng lấy sáng phù hợp

Việc xác định hướng lấy sáng đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng ánh sáng vào nhà một cách hợp lý. Nếu không tính toán kỹ, ánh sáng có thể quá gắt vào mùa hè hoặc không đủ sáng vào mùa đông.

• Nhà hướng Bắc hoặc Đông Nam: Đây là những hướng có ánh sáng dịu, ổn định suốt cả ngày, rất thích hợp để lắp đặt mái kính hoặc giếng trời nhằm tận dụng nguồn sáng tự nhiên mà không lo bị nắng gắt.
• Nhà hướng Tây hoặc Nam: Những hướng này thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mạnh vào buổi chiều, gây oi bức và tăng nhiệt độ trong nhà. Vì vậy, cần kết hợp các giải pháp như kính chống tia UV, tấm lợp sáng có lớp phủ cách nhiệt hoặc sử dụng rèm che để điều chỉnh cường độ sáng phù hợp.

Kết hợp ánh sáng và thông gió

Lấy ánh sáng từ mái nhà mà không có hệ thống thông gió phù hợp có thể khiến không gian bên trong trở nên ngột ngạt, nhất là vào những ngày nắng nóng. Do đó, việc kết hợp giữa ánh sáng và luồng khí đối lưu là điều cần thiết.

• Nếu sử dụng giếng trời, hãy thiết kế thêm quạt thông gió hoặc cửa thông hơi để giúp không khí lưu thông, giảm nhiệt độ trong nhà.
• Với nhà có tầng lửng hoặc gác mái, có thể bố trí cửa sổ nhỏ hoặc cửa thông khí trên mái để đảm bảo luồng không khí tự nhiên được lưu thông, giúp không gian luôn thoáng mát.

Chọn vật liệu lấy sáng phù hợp

Lựa chọn vật liệu lấy sáng không chỉ ảnh hưởng đến lượng ánh sáng vào nhà mà còn quyết định đến khả năng chống nóng và độ bền theo thời gian. Một số vật liệu phổ biến gồm:

• Kính cường lực, polycarbonate: Đây là hai loại vật liệu có khả năng truyền sáng cao, phù hợp cho mái kính hoặc cửa sổ trên mái. Tuy nhiên, cần chọn loại có lớp phủ chống tia UV để tránh hấp thụ nhiệt quá mức.
• Tôn sáng, nhựa mica: Lựa chọn này kinh tế hơn nhưng tôn sáng hay nhựa mica đều dễ bị bạc màu và xuống cấp theo thời gian do tác động của thời tiết. Nếu sử dụng, nên chọn loại có lớp bảo vệ UV để tăng độ bền.
• Ống dẫn sáng: Đây là giải pháp hiện đại, đặc biệt phù hợp với những không gian kín hoặc nhà có thiết kế đặc biệt không thể mở giếng trời hay lắp mái kính. Hệ thống này sử dụng các ống phản xạ để dẫn ánh sáng từ mái nhà xuống các khu vực bên trong một cách hiệu quả mà không làm tăng nhiệt độ phòng.

Nắm vững những nguyên tắc trên sẽ giúp bạn lựa chọn được phương án lấy ánh sáng từ mái nhà vừa hiệu quả, vừa phù hợp với không gian sống của mình.

6 Cách lấy ánh sáng từ mái nhà hiệu quả

Dưới đây là những phương pháp phổ biến và hiệu quả giúp bạn lấy ánh sáng tự nhiên từ mái nhà để cải thiện không gian sống.

1. Sử dụng mái kính hoặc tấm lợp lấy sáng

Việc sử dụng mái kính hoặc tấm lợp lấy sáng là một trong những cách lấy ánh sáng từ mái nhà phổ biến nhất hiện nay, đặc biệt phù hợp với những ngôi nhà có không gian rộng rãi hoặc phong cách thiết kế hiện đại. Giải pháp này không chỉ giúp tận dụng ánh sáng tự nhiên để tiết kiệm điện mà còn tạo cảm giác mở rộng không gian, làm cho ngôi nhà trở nên thoáng đãng và gần gũi với thiên nhiên.

Ngoài ra, mái kính hoặc tấm lợp sáng còn giúp tăng tính thẩm mỹ cho ngôi nhà, mang lại vẻ đẹp sang trọng, tinh tế, đặc biệt khi kết hợp với các không gian như sân vườn, giếng trời hay khu vực sinh hoạt chung.

Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của phương pháp này, cần lựa chọn vật liệu phù hợp và có giải pháp giảm nhiệt để tránh tình trạng hấp thụ quá nhiều nhiệt vào mùa hè.

Cách thực hiện

Lắp đặt kính cường lực hoặc tấm lợp polycarbonate trên mái nhà để ánh sáng tự nhiên có thể xuyên qua, chiếu sáng không gian bên dưới. Cách lắp đặt sẽ tùy thuộc vào kiểu mái nhà và nhu cầu sử dụng ánh sáng.

Ưu điểm

• Độ truyền sáng cao, giúp ngôi nhà luôn sáng sủa mà không cần sử dụng đèn điện vào ban ngày, từ đó tiết kiệm đáng kể chi phí điện năng.
• Mang lại vẻ đẹp hiện đại, sang trọng, phù hợp với nhiều phong cách thiết kế kiến trúc.
• Tạo sự liên kết giữa không gian trong nhà và ngoài trời, giúp không gian sống gần gũi hơn với thiên nhiên.

Nhược điểm

• Dễ hấp thụ nhiệt, có thể làm không gian bên dưới trở nên nóng hơn vào mùa hè.
• Chi phí lắp đặt cao hơn so với các phương pháp khác, đặc biệt khi sử dụng kính cường lực chất lượng cao hoặc tấm lợp polycarbonate có khả năng chống tia UV.

>> Giải pháp hạn chế nhược điểm

• Sử dụng rèm che hoặc tấm phim cách nhiệt để kiểm soát lượng ánh sáng vào nhà và hạn chế hấp thụ nhiệt.
• Lựa chọn kính phản quang hoặc kính low-E có khả năng giảm nhiệt nhưng vẫn giữ được độ sáng tự nhiên.
• Sơn cách nhiệt hoặc phủ lớp chống tia UV lên bề mặt kính hoặc tấm lợp để hạn chế bức xạ nhiệt.
• Kết hợp thông gió bằng cách thiết kế thêm cửa sổ hoặc lỗ thoáng khí để giúp điều hòa nhiệt độ trong nhà.

2. Thiết kế mái phụ nhỏ kèm cửa sổ – Cách lấy ánh sáng từ mái nhà linh hoạt và thẩm mỹ

Thiết kế mái phụ nhỏ kèm cửa sổ được xem là một phương án linh hoạt giúp tối ưu ánh sáng tự nhiên mà không làm thay đổi cấu trúc mái chính quá nhiều. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với những ngôi nhà có mái dốc, nhà phố hoặc nhà cấp 4 có diện tích nhỏ, nơi mà giếng trời hoặc mái kính có thể không phù hợp.

Mái phụ không chỉ giúp bổ sung ánh sáng tự nhiên mà còn tạo điểm nhấn kiến trúc, mang lại sự độc đáo và thẩm mỹ cao hơn cho ngôi nhà. Cửa sổ mái phụ có thể được thiết kế với nhiều kiểu dáng khác nhau, từ cửa kính cố định, cửa sổ mở hất cho đến cửa trượt linh hoạt, giúp chủ nhà dễ dàng điều chỉnh ánh sáng theo nhu cầu.

Ngoài ra, việc kết hợp cửa sổ trên mái phụ với hệ thống thông gió sẽ giúp không khí lưu thông tốt hơn, giảm tình trạng oi bức vào mùa hè, đồng thời hạn chế độ ẩm và nấm mốc trong nhà. Đây là một trong những giải pháp lấy sáng hiệu quả mà vẫn đảm bảo sự tiện lợi trong sinh hoạt hằng ngày.

Cách thực hiện

• Xây dựng một phần mái phụ nhỏ nhô ra từ mái chính và tích hợp cửa sổ để ánh sáng có thể chiếu vào không gian bên trong.
• Lựa chọn kính cường lực hoặc kính chống nắng cho cửa sổ để giảm hấp thụ nhiệt mà vẫn đảm bảo độ sáng cần thiết.
• Cửa sổ có thể là cửa mở hất, cửa trượt hoặc cửa cố định, tùy theo nhu cầu sử dụng và phong cách kiến trúc của ngôi nhà.
• Kết hợp hệ thống rèm hoặc màn che để dễ dàng điều chỉnh lượng ánh sáng theo thời gian trong ngày.

Ưu điểm

• Tăng tính thẩm mỹ: Mái phụ giúp ngôi nhà trông hiện đại và tinh tế hơn, đặc biệt khi kết hợp với phong cách thiết kế nhà vườn hoặc nhà phố có mái dốc.
• Giúp ánh sáng lan tỏa đồng đều: Nhờ có cửa sổ trên mái phụ, ánh sáng có thể len lỏi vào các khu vực thường xuyên bị tối như hành lang, cầu thang hoặc gác lửng.
• Hỗ trợ thông gió tự nhiên: Khi kết hợp với cửa sổ có thể mở, mái phụ không chỉ lấy sáng mà còn giúp lưu thông không khí, giảm tình trạng bí bách trong nhà.

Nhược điểm

• Việc tính toán không cẩn thận có thể gây ảnh hưởng đến kết cấu mái chính, tăng nguy cơ thấm dột hoặc giảm độ bền của mái nhà.
• Chi phí có thể tăng tùy thuộc vào vật liệu cửa sổ và công nghệ chống nhiệt, chống thấm được sử dụng.

Lưu ý khi thiết kế mái phụ nhỏ kèm cửa sổ

• Chọn kính chống nắng hoặc phim cách nhiệt để hạn chế lượng nhiệt hấp thụ mà vẫn đảm bảo ánh sáng tự nhiên.
• Lắp đặt hệ thống thoát nước hợp lý để tránh tình trạng đọng nước trên mái phụ, gây thấm dột.
• Kiểm tra hướng ánh sáng để đảm bảo cửa sổ không bị che khuất hoặc gây chói vào những thời điểm nhất định trong ngày.

3. Lắp đặt ống dẫn sáng từ mái nhà – Giải pháp thông minh cho không gian kín

Trong các cách lấy ánh sáng từ mái nhà, sử dụng ống dẫn sáng là một phương án hiện đại và hiệu quả, đặc biệt phù hợp với những ngôi nhà có không gian bị che khuất, nhà phố san sát hoặc nhà có nhiều tầng mà không thể lắp giếng trời hoặc mái kính.

Hệ thống ống dẫn sáng hoạt động dựa trên nguyên lý thu nhận ánh sáng từ mái nhà, sau đó sử dụng gương phản xạ bên trong ống để dẫn ánh sáng xuống các khu vực tối bên dưới. Điều này giúp không gian luôn sáng mà không cần dùng đèn điện vào ban ngày.

Cách thực hiện

• Lắp đặt ống dẫn sáng trên mái nhà tại vị trí có thể tiếp nhận ánh sáng mặt trời tốt nhất.
• Sử dụng gương phản xạ bên trong ống để khuếch tán ánh sáng và dẫn xuống các khu vực bên dưới.
• Kết nối với bộ khuếch tán ánh sáng ở đầu dưới ống để phân bổ ánh sáng đồng đều trong không gian nội thất.

Ưu điểm

• Giải pháp tối ưu cho nhà thiếu ánh sáng, đặc biệt là nhà phố hoặc nhà có nhiều phòng nằm sâu bên trong không có cửa sổ.
• Không hấp thụ nhiệt, giúp không gian bên trong luôn mát mẻ, không gây nóng như mái kính hay giếng trời.
• Giảm tiêu thụ điện năng, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí sử dụng đèn điện vào ban ngày.

Nhược điểm

• Chi phí lắp đặt ban đầu khá cao, do yêu cầu vật liệu chất lượng cao và công nghệ phản xạ ánh sáng hiệu quả.
• Không phù hợp với tất cả các loại nhà, đặc biệt là những nhà có kết cấu mái phức tạp hoặc không thể bố trí vị trí lắp đặt ống phù hợp.

Lưu ý khi lắp đặt ống dẫn sáng

• Chọn loại ống có lớp phản xạ chất lượng cao để đảm bảo ánh sáng không bị suy giảm khi truyền từ mái xuống.
• Định kỳ vệ sinh ống dẫn sáng để tránh bụi bẩn làm giảm hiệu suất chiếu sáng.
• Kiểm tra hướng lắp đặt để tối ưu hóa lượng ánh sáng thu nhận từ mặt trời trong suốt cả ngày.

4. Thiết kế cửa sổ ở tầng áp mái và tầng lửng để lấy ánh sáng từ mái nhà

Thiết kế cửa sổ ở tầng áp mái và tầng lửng là một phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao trong việc tận dụng ánh sáng tự nhiên. Cửa sổ này giúp ánh sáng từ mái nhà chiếu xuống các khu vực bên dưới, làm không gian trở nên sáng sủa hơn mà không cần sử dụng nhiều đèn điện vào ban ngày.

Cách thực hiện

• Lắp đặt cửa sổ nhỏ trên tầng áp mái hoặc tầng lửng, vị trí phù hợp để đón được nhiều ánh sáng nhất.
• Sử dụng kính cường lực hoặc kính chống nắng để tối ưu hóa khả năng truyền sáng mà không làm không gian bên trong bị nóng quá mức.
• Cửa sổ có thể là cửa mở hất, cửa lùa hoặc cửa cố định, tùy theo nhu cầu sử dụng và diện tích không gian.

Ưu điểm

• Giải pháp đơn giản, tiết kiệm chi phí, dễ dàng lắp đặt mà không cần thay đổi kết cấu mái nhà.
• Không chiếm nhiều diện tích, phù hợp với nhiều loại nhà, đặc biệt là nhà phố và nhà có tầng áp mái.
• Hỗ trợ thông gió tự nhiên, giúp không gian bên trong luôn thoáng mát và hạn chế tình trạng bí bách.

Nhược điểm

• Không phù hợp với nhà có trần thấp hoặc mái dốc quá lớn, vì có thể hạn chế lượng ánh sáng vào nhà.
• Cần tính toán hướng đặt cửa hợp lý, tránh tình trạng ánh sáng quá gắt vào mùa hè hoặc bị chắn bởi các công trình lân cận.

Lưu ý khi thiết kế cửa sổ tầng áp mái và tầng lửng

• Nên chọn loại cửa kính có thể mở để kết hợp lấy sáng và thông gió hiệu quả hơn.
• Sử dụng rèm che hoặc phim cách nhiệt nếu ánh sáng quá mạnh vào những thời điểm nhất định trong ngày.
• Định kỳ kiểm tra và bảo trì cửa sổ, tránh rò rỉ nước hoặc hư hỏng do thời tiết.

5. Thiết kế giếng trời – Giải pháp lấy sáng và thông gió tự nhiên từ mái nhà

Giếng trời là một trong những cách lấy ánh sáng từ mái nhà phổ biến và hiệu quả nhất, giúp tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên đồng thời hỗ trợ thông gió cho ngôi nhà. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với nhà phố, nhà ống hoặc những ngôi nhà có không gian bị hạn chế về nguồn sáng.

Bên cạnh công năng lấy sáng, giếng trời còn giúp điều hòa không khí, giảm độ ẩm và mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ cho không gian nội thất. Nếu được kết hợp với tiểu cảnh xanh hoặc hồ nước, giếng trời còn có thể trở thành điểm nhấn kiến trúc ấn tượng, giúp không gian sống trở nên gần gũi với thiên nhiên hơn.

Các dạng giếng trời phổ biến

• Giếng trời thẳng đứng truyền thống: Kiểu thiết kế phổ biến, tạo lối dẫn sáng trực tiếp từ mái xuống không gian bên dưới.
• Giếng trời lệch tầng hiện đại: Áp dụng cho những ngôi nhà có thiết kế nhiều tầng lệch nhau, giúp ánh sáng lan tỏa tốt hơn.
• Giếng trời kết hợp cây xanh, hồ nước tạo tiểu cảnh: Tạo cảm giác thư giãn, tăng độ ẩm không khí và làm dịu nhiệt độ trong nhà.

Ưu điểm

• Kết hợp thông gió và lấy sáng hiệu quả: Ánh sáng tự nhiên giúp giảm thiểu nhu cầu sử dụng đèn điện vào ban ngày, đồng thời hệ thống giếng trời còn giúp lưu thông không khí, làm mát không gian sống.
• Tạo điểm nhấn thẩm mỹ: Giếng trời có thể trở thành trung tâm của kiến trúc nội thất, tạo cảm giác rộng rãi, thoáng đãng hơn cho ngôi nhà.

Nhược điểm

• Dễ làm tăng nhiệt độ trong nhà nếu không có biện pháp che chắn hoặc kiểm soát ánh sáng phù hợp.
• Có thể gây chói vào những thời điểm nắng gắt, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt bên trong.
• Nguy cơ rò rỉ nước mưa nếu không được lắp đặt và chống thấm đúng cách.
• Tiếng ồn từ mưa hoặc gió có thể gây khó chịu, đặc biệt với giếng trời có mái kính.
• Khó kiểm soát côn trùng và bụi bẩn nếu không có lưới chắn hoặc hệ thống che chắn phù hợp.
• Chi phí lắp đặt và bảo trì cao hơn so với các phương pháp lấy sáng khác.
• Không phù hợp với mọi kiểu nhà, đặc biệt là nhà có diện tích nhỏ hoặc trần thấp.

Lưu ý khi thiết kế giếng trời

• Không nên thiết kế giếng trời quá lớn, vì có thể gây mất cân bằng nhiệt độ trong nhà, đặc biệt vào mùa hè.
• Kết hợp lưới chắn hoặc kính cường lực để đảm bảo an toàn, tránh tình trạng rơi đồ vật hoặc nước mưa tạt vào nhà.
• Lắp đặt hệ thống thoát nước tốt nếu giếng trời kết hợp với khu vực ngoài trời để tránh tình trạng đọng nước gây ẩm mốc.
• Có thể sử dụng rèm che hoặc tấm phim cách nhiệt để điều chỉnh cường độ ánh sáng theo thời gian trong ngày.

6. Lắp cửa đẩy hoặc cửa trượt bằng kính trên tầng áp mái

Đây là một phương án vừa hiện đại, vừa linh hoạt giúp kiểm soát lượng ánh sáng tự nhiên từ trên mái vào trong nhà. Cửa kính có thể mở ra khi cần thông gió, giúp không gian thoáng mát hơn, đồng thời đóng lại để bảo vệ khỏi mưa, gió hoặc các tác động bên ngoài. Những ngôi nhà có tầng áp mái có thể cân nhắc áp dụng phương pháp này nhằm tận dụng ánh sáng tự nhiên một cách tối ưu mà vẫn đảm bảo sự tiện lợi trong sinh hoạt.

Ngoài việc cung cấp ánh sáng, cửa kính tầng áp mái còn giúp tạo cảm giác rộng rãi, tăng tính thẩm mỹ và mang lại trải nghiệm sống gần gũi với thiên nhiên hơn. Nếu được thiết kế hợp lý, đây có thể là một không gian thư giãn tuyệt vời, nơi bạn có thể ngắm bầu trời vào ban ngày hoặc đón không khí trong lành vào buổi tối.

Cách thực hiện

• Lắp đặt cửa đẩy hoặc cửa trượt bằng kính trên tầng áp mái tại vị trí có thể nhận được nhiều ánh sáng nhất.
• Sử dụng kính cường lực hoặc kính phản quang để hạn chế hấp thụ nhiệt mà vẫn đảm bảo độ sáng.
• Kết hợp khung nhôm hoặc thép không gỉ để tăng độ bền và khả năng chịu lực cho cửa kính.
• Có thể lắp đặt rèm che hoặc tấm phim cách nhiệt để điều chỉnh lượng ánh sáng theo nhu cầu.

Ưu điểm

• Dễ dàng điều chỉnh mức độ ánh sáng bằng cách đóng/mở cửa tùy theo thời gian trong ngày.
• Tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, giúp tiết kiệm điện năng.
• Hỗ trợ thông gió hiệu quả, đặc biệt khi kết hợp với cửa sổ hoặc giếng trời.
• Tăng tính thẩm mỹ cho ngôi nhà, mang lại vẻ đẹp hiện đại và sang trọng.

Nhược điểm

• Dễ làm không gian bị nóng vào mùa hè nếu không có biện pháp che chắn phù hợp.
• Chi phí lắp đặt và bảo trì có thể cao hơn so với cửa sổ thông thường.
• Cần đảm bảo an toàn, tránh nguy cơ nứt vỡ hoặc rò rỉ nước mưa vào trong nhà.

Lưu ý khi lắp đặt cửa kính tầng áp mái

• Chọn kính cường lực dày, chống nứt vỡ để đảm bảo an toàn khi sử dụng.
• Sử dụng kính phản quang hoặc kính có lớp phủ chống UV để giảm hấp thụ nhiệt.
• Định kỳ kiểm tra hệ thống khóa và ron cao su để tránh rò rỉ nước và tăng tuổi thọ cửa.
• Kết hợp rèm che hoặc phim cách nhiệt để điều chỉnh lượng ánh sáng và bảo vệ không gian bên trong.

Áp dụng đúng cách lấy ánh sáng từ mái nhà không chỉ giúp tiết kiệm điện mà còn mang lại không gian sống thoáng đãng, trong lành. Hãy lựa chọn phương pháp phù hợp với thiết kế ngôi nhà của bạn để tận dụng tối đa nguồn sáng tự nhiên một cách hiệu quả nhất.

Có thể bạn quan tâm

• 9 cách lấy sáng cho phòng ngủ: Giải pháp đơn giản mà hiệu quả
• 7 cách chống nóng cho trần nhà bê tông (mái bằng) hiệu quả
• Có nên làm giếng trời ở cầu thang không? Thông tin cần biết
• 12 cách chống nóng cho nhà cửa kính đơn giản, hiệu quả