Acrylic là gì? Ưu nhược điểm & Ứng dụng của chất liệu acrylic

Vật liệu Acrylic không chỉ đơn thuần là một giải pháp thay thế kính, mà còn vượt trội hơn ở nhiều khía cạnh như độ bền va đập, trọng lượng nhẹ và khả năng tạo hình linh hoạt. Với những đặc tính ưu việt này, Acrylic đã nhanh chóng trở thành lựa chọn hàng đầu cho vô số dự án từ nhỏ đến lớn, từ nội thất đến ngoại thất, góp phần định hình diện mạo của các công trình hiện đại.

Acrylic là gì? Đặc điểm nổi bật

Về bản chất, Acrylic là một loại nhựa nhiệt dẻo trong suốt, tên khoa học đầy đủ là Polymethyl Methacrylate (PMMA). Trên thị trường quốc tế, loại nhựa này còn có nhiều tên thương mại khác như Plexiglass, Lucite hoặc Perspex. Điều khiến Acrylic nổi bật so với các loại nhựa khác chính là sự kết hợp hoàn hảo giữa độ trong suốt như kính, độ bền cơ học cao và khả năng gia công linh hoạt.

Trên thực tế, Mica chính là tên gọi quen thuộc của Acrylic tại Việt Nam – một vật liệu trong suốt được ứng dụng rộng rãi trong cả xây dựng lẫn đời sống hàng ngày.

Xét về cấu tạo, Acrylic được tổng hợp từ các phân tử methyl methacrylate – tạo thành một chuỗi polymer dài và ổn định. Nhờ cấu trúc này, Acrylic sở hữu nhiều đặc tính vượt trội mà ngay cả kính thông thường cũng khó sánh kịp:

• Trong suốt gần như kính cao cấp: Với khả năng truyền ánh sáng lên đến 92%, Acrylic mang lại độ sáng rõ ràng và tự nhiên, phù hợp với các không gian cần nhiều ánh sáng như nhà kính, bảng hiệu, mái che…
• Chịu va đập tốt hơn kính gấp 10–20 lần: Tùy vào độ dày và chủng loại, Acrylic có khả năng chống vỡ cực kỳ hiệu quả. Quan trọng hơn, khi xảy ra va chạm mạnh, Acrylic thường nứt thành các mảnh lớn không sắc nhọn, giúp giảm nguy cơ gây thương tích – đặc biệt an toàn trong các công trình công cộng hoặc khu vực trẻ em.
• Trọng lượng nhẹ hơn kính khoảng 50%: Điều này giúp giảm áp lực lên kết cấu công trình, đồng thời dễ dàng vận chuyển, lắp đặt – tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí thi công.
• Dễ gia công và tạo hình: Acrylic có thể cắt, khoan, uốn cong bằng nhiệt, dán hoặc đúc thành nhiều hình dạng phức tạp. Đây là ưu điểm rất được giới thiết kế yêu thích vì nó cho phép thể hiện các ý tưởng sáng tạo mà nhiều vật liệu khác không thể đáp ứng.

Tóm lại, Acrylic (hay Mica) là một trong những giải pháp vật liệu trong suốt hiện đại, mang vẻ đẹp sang trọng như kính nhưng vượt trội hơn về độ bền, độ an toàn và khả năng thi công linh hoạt. Chính nhờ những ưu điểm này, nó đã trở thành lựa chọn lý tưởng cho nhiều hạng mục trong ngành xây dựng, nội thất và quảng cáo hiện nay.

Lịch sử ra đời của chất liệu Acrylic

Nhựa Acrylic được sản xuất lần đầu tiên vào năm 1928. Vào khoảng năm 1933, loại nhựa này được Công ty Rohm and Hass (Đức) đưa ra thị trường dưới tên gọi Plexiglass. Với độ trong suốt cao, bền bỉ và là loại nhựa số một để cắt laser, Acrylic sử dụng trong Thế chiến thứ II cho nhiều sản phẩm, chẳng hạn như cửa sổ máy bay, mái che và tháp pháo.

Hiên nay nhựa Acrylic được bán dưới dạng tấm và được sản xuất với nhiều độ dày khác nhau. Bề mặt tấm có thể phẳng mịn, bóng hoặc mờ, phản chiếu, không chói. Để phù hợp với các ứng dụng cụ thể, chất liệu Acrylic được sản xuất với bảng màu đa dạng, nhiều hình dạng và kích thước, bề mặt được xử lý tốt giúp tiết kiệm chi phí cho dự án của bạn.

Nhựa Acrylic được tạo ra như thế nào?

Chất liệu Acrylic được tạo ra thông qua quá trình trùng hợp, dễ đúc thành nhiều hình dạng khác nhau. Đầu tiên, methyl methacrylate sẽ được đổ vào khuôn bằng chất xúc tác. Điều này khiến cấu trúc của nó bao gồm các chuỗi polymer dài hình thành.

Sau khi quá trình trên hoàn tất, chất liệu acrylic sẽ được đúc hoặc đùn và trải qua quá trình xử lý sau.

Các loại Acrylic phổ biến

Acrylic có nhiều màu sắc, loại và định dạng khác. Một số loại có dạng sơn, có thể lăn trên sản phẩm, tường, móng tay… và xử lý bằng đèn UV. Những loại khác được trang bị lớp phủ đặc biệt, có tác dụng chống tia UV, chống sương mù, không gây chói và chống trầy xước.

Tuy nhiên Acrylic đúc và đùn là 2 loại phổ biến nhất. Dưới đây là đặc điểm của từng loại:

1. Acrylic đúc

Loại này được tạo ra bằng cách đổ vào thùng các viên MMA và PMMA dạng lỏng, sau đó chất lỏng nay sẽ được chuyển vào khuôn được làm bằng tấm kính. Khuôn được làm nóng và Acrylic trải qua quá trình trùng hợp, khi nguội tạo thành Acrylic đúc.

Acrylic có đặc tính trong suốt vượt trội, chắc chắn, bền, ổn định và sở hữu tính nhiệt tuyệt vời. Chính vì thế mà loại này thường được bán với giá cao hơn một chút.

2. Acrylic đùn

Đây là loại Acrylic được tạo ra thông qua quá trình đùn. Ban đầu, những viên nhựa sẽ được xử lý và được đổ vào máy đùn. Máy này giúp làm tan chảy nhựa, sau đó đùn hoặc đẩy vật liệu ra ngoài và để nguội.

So với Acrylic đúc, Acrylic đùn có giá thành phải chăng hơn nhưng vẫn giữ được độ đồng nhất, độ trong và truyền sáng cao, dễ gia công, là chất liệu tuyệt vời để thay thế cho thủy tinh. Tuy nhiên phương pháp đùn khiến vật liệu có độ bền thấp hơn so với đúc, nhưng chính điều này cũng giúp nó dễ tạo hình hơn.

Đặc tính của chất liệu Acrylic

Acrylic sở hữu một số thuộc tính và tính năng chính khiến nó trở nên đặc biệt hơn so với các loại nhựa khác. Cụ thể:

Ưu điểm của chất liệu Acrylic trong đời sống và xây dựng

Chất liệu acrylic được ưa chuộng rộng rãi bởi hàng loạt ưu điểm vượt trội mà nó mang lại, đặc biệt trong ngành xây dựng và ứng dụng đời sống. Với kinh nghiệm chuyên sâu về vật liệu, Minh Anh Homes nhận thấy những lợi ích này là yếu tố then chốt giúp vật liệu acrylic trở thành lựa chọn hàng đầu cho nhiều công trình là:

• Độ bền cao và chống va đập tốt: Acrylic có khả năng chống va đập tốt hơn nhiều so với kính (gấp khoảng 10-20 lần tùy loại). Khi bị tác động mạnh, acrylic ít vỡ và không tạo ra các mảnh sắc nhọn. Điều này giúp đảm bảo độ an toàn cho người sử dụng nên thường được dùng để thay thế kính trong các ứng dụng như cửa sổ, bể cá hoặc bảng quảng cáo ở những nơi cần độ bền cao.
• Trọng lượng nhẹ: Tấm nhựa Acrylic nhẹ hơn khoảng 50% so với kính có cùng kích thước và độ dày. Điều này giúp giảm chi phí vận chuyển, dễ dàng lắp đặt và phù hợp với các thiết kế yêu cầu trọng lượng thấp, như kính máy bay hoặc vách ngăn nội thất.
• Độ trong suốt cao: Với độ truyền sáng lên đến 92%, nhựa Acrylic có độ trong và độ sáng gần tương đương kính, mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ và khả năng truyền sáng tốt.

• Dễ gia công và tạo hình: Nhựa Acrylic dễ dàng được nhuộm màu hoặc tạo hiệu ứng mờ. Ngày nay chúng được bán với nhiều màu sắc và bề mặt khác nhau, phù hợp với nhiều ứng dụng trang trí như hộp đèn, bảng hiệu. Ngoài ra Acrylic có thể được cắt, khoan, uốn, dán hoặc đúc thành nhiều hình dạng phức tạp bằng các công cụ đơn giản như máy cắt laser hoặc nhiệt. Đặc biệt đây là loại nhựa tuyệt vời để cắt laser.
• Khả năng chống thời tiết và UV: Với khả năng chống UV vượt trội, Acrylic không bị ố vàng hay xuống cấp khi tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời, Đặc tính này cũng giúp bảo vệ nội thất và người dùng trong quá trình sử dụng.
• Khả năng chống ăn mòn: Chất liệu này có khả năng chống ăn mòn khi tiếp xúc với những hóa chất thông thường như chất tẩy rửa, xăng, dầu… phù hợp cho các ứng dụng ngoài trời như biển quảng cáo hoặc lớp phủ bảo vệ.
• Có thể tái chế: Nhựa Acrylic có khả năng tái chế, góp phần giảm thiểu tác động đến môi trường nếu được xử lý đúng cách. Một số nhà sản xuất đang phát triển các dòng acrylic sinh học để tăng tính bền vững.
• An toàn cho người sử dụng: Acrylic không độc hại và an toàn khi tiếp xúc với con người. Ngoài ra sản phẩm này cũng an toàn khi dùng trong các ứng dụng y tế, thẩm mỹ và nha khoa. Acrylic hoàn toàn không chứa BPA.

Nhược điểm của nhựa Acrylic

Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, vật liệu acrylic cũng có một số nhược điểm nhất định cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định ứng dụng vào công trình như:

• Dễ bị trầy xước: Nếu không được phủ lớp chống xước, bề mặt Acrylic sẽ dễ bị trầy xước trong quá trình sử dụng hoặc khi vệ sinh không đúng cách. Tuy nhiên điều này có thể khắc phục được bằng cách sử dụng các sản phẩm Acrylic có lớp phủ chống xước hoặc bảo quản cẩn thận.
• Giá thành cao: So với một số loại nhựa khác (như Polycarbonate hoặc PVC), Acrylic có giá thành cao hơn, đặc biệt là acrylic đúc chất lượng cao. Điều này làm ảnh hưởng đến các dự án bị giới hạn về kinh phí và làm tăng chi phí cho các dự án quy mô lớn.
• Nhạy cảm với nhiệt độ cao: Acrylic có điểm nóng chảy thấp, nhiệt độ hoạt động khoảng 100 – 160°C tùy loại, dễ bị biến dạng hoặc chảy khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Chính vì thế mà vật liệu này được xem là không phù hợp với các ứng dụng gần nguồn nhiệt mạnh, như trong bếp hoặc lò nung.

• Khó tái chế trên quy mô lớn: Mặc dù acrylic có thể tái chế nhưng quá trình tái chế khá phức tạp và tốn kém, đòi hỏi các cơ sở chuyên dụng. Một số sản phẩm acrylic không phân hủy sinh học, có thể gây ảnh hưởng đến môi trường nếu không được xử lý đúng cách.
• Độ cứng bề mặt thấp hơn kính: Acrylic bền và có khả năng chống va đập cao hơn nhưng lại có độ cứng bề mặt thấp hơn kính. Điều này khiến nó dễ bị mài mòn hoặc hư hỏng trong môi trường khắc nghiệt.

Ứng dụng chất liệu Acrylic trong thực tế

Với những đặc tính độc đáo về độ trong suốt, độ bền và khả năng dễ gia công, chất liệu acrylic đã tìm thấy chỗ đứng vững chắc và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ xây dựng dân dụng đến công nghiệp và trang trí. Dưới đây là những ứng dụng tiêu biểu của vật liệu acrylic:

Trong quảng cáo và thiết kế: Acrylic là lựa chọn hàng đầu trong ngành quảng cáo nhờ độ trong suốt, khả năng truyền sáng và dễ gia công.

• Biển quảng cáo và hộp đèn: Tấm acrylic được cắt laser, in UV hoặc khắc để tạo biển hiệu, hộp đèn LED. Độ truyền sáng cao giúp các biển quảng cáo sáng đều và bắt mắt.
• Kệ trưng bày sản phẩm: Acrylic được sử dụng để làm kệ, tủ trưng bày trong cửa hàng, showroom vì tính thẩm mỹ và khả năng chịu lực tốt.
• Mô hình và bảng hiệu 3D: Acrylic dễ dàng cắt gọt thành các chữ nổi, logo hoặc mô hình phức tạp, phục vụ các chiến dịch quảng cáo hoặc sự kiện.

Trong xây dựng và nội thất: Acrylic được sử dụng phổ biến trong xây dựng và thiết kế nội thất nhờ tính thẩm mỹ và độ bền vượt trội.

• Tấm ốp tường và trần: Các tấm acrylic bóng hoặc mờ được dùng để ốp tường, làm trần trong nhà bếp, phòng tắm hoặc không gian thương mại. Bề mặt acrylic dễ lau chùi, chống ẩm và mang lại vẻ đẹp hiện đại.
• Cửa sổ và vách ngăn: Acrylic thay thế kính trong các công trình yêu cầu trọng lượng nhẹ và khả năng chống va đập, chẳng hạn như vách ngăn văn phòng, cửa sổ nhà cao tầng hoặc nhà kính.
• Trang trí nội thất: Acrylic được dùng để sản xuất bàn, ghế, kệ hoặc các chi tiết trang trí nhờ khả năng tạo hình đa dạng và màu sắc phong phú.

Trong y tế: Acrylic được ứng dụng trong y tế nhờ đặc tính không phản ứng với hóa chất và độ an toàn cao.

• Thiết bị y tế: Acrylic được dùng để sản xuất ống tiêm, ống nghiệm, hộp đựng dụng cụ y tế hoặc các bộ phận của máy móc y tế nhờ tính trong suốt và khả năng khử trùng.
• Kính áp tròng: Một số loại kính áp tròng sử dụng Acrylic vì độ thoải mái, khả năng truyền oxy và tính tương thích sinh học.
• Nha khoa: Acrylic được dùng để làm răng giả hoặc các vật liệu phục hình nha khoa nhờ độ bền và khả năng tạo màu giống răng thật.

Trong công nghiệp và công nghệ: Với khả năng chịu lực và chống ăn mòn, Acrylic đóng vai trò quan trọng trong các ngành công nghiệp.

• Lớp phủ bảo vệ: Được sử dụng làm lớp phủ chống xước cho màn hình điện thoại, ô tô, hoặc các thiết bị điện tử.
• Bể cá và thủy cung: Nhờ độ trong suốt và khả năng chịu áp lực cao, Acrylic được dùng để làm bể cá lớn hoặc tường thủy cung trong các công viên giải trí.
• Linh kiện công nghiệp: Acrylic được gia công thành các chi tiết kỹ thuật như ống dẫn, tấm chắn hoặc vỏ máy trong ngành công nghiệp.

Trong nghệ thuật và thủ công: Acrylic là vật liệu yêu thích trong lĩnh vực nghệ thuật và sáng tạo nhờ tính linh hoạt và vẻ đẹp thẩm mỹ.

• Sơn acrylic: Sơn gốc Acrylic là loại sơn gốc nước, khô nhanh, bám dính tốt, được các họa sĩ sử dụng để vẽ tranh trên vải, gỗ, hoặc kim loại.
• Đồ thủ công và trang sức: Chất liệu Acrylic được cắt thành các hình dạng nhỏ để làm vòng tay, khuyên tai, móc khóa hoặc đồ trang trí nhờ đa dạng màu sắc và độ bóng.
• Tác phẩm điêu khắc: Các khối Acrylic trong suốt được chạm khắc hoặc đúc để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật độc đáo.

Trong giáo dục và trưng bày: 

• Mô hình giáo dục: Acrylic được dùng để tạo các mô hình khoa học, kiến trúc hoặc kỹ thuật trong trường học nhờ khả năng gia công chính xác.
• Hộp trưng bày: Các hộp Acrylic trong suốt được sử dụng để bảo vệ và trưng bày hiện vật trong bảo tàng, triển lãm hoặc cửa hàng.

Trong giao thông và hàng không:

• Kính chắn gió: Trong ngành hàng không, Acrylic được sử dụng để làm kính chắn gió cho máy bay nhờ trọng lượng nhẹ và khả năng chống va đập.
• Đèn và kính xe: Acrylic được dùng để sản xuất đèn pha, kính chắn gió xe máy hoặc các chi tiết trang trí trên ô tô nhờ độ bền và khả năng chống UV.

Trong thời trang và phụ kiện:

• Phụ kiện thời trang: Được dùng để làm túi xách, giày, hoặc các chi tiết trang trí trên quần áo nhờ độ bóng và đa dạng màu sắc.
• Kính mắt: Một số loại gọng kính hoặc kính thời trang sử dụng acrylic vì trọng lượng nhẹ và khả năng tạo hình.

Tham khảo thêm: Bảng giá tấm nhựa Mica chính hãng

So sánh Acrylic với các chất liệu khác

Chất liệu Acrylic thường được so sánh với nhựa PVC, Polycarbonate (PC) và kính. Mỗi loại vật liệu đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với các ứng dụng khác nhau trong đời sống và công nghiệp.

Nhìn chung nhựa Acrylic sở hữu những đặc tính nổi bật như độ trong suốt cao và khả năng gia công dễ dàng, thường được sử dụng cho các sản phẩm yêu cầu tính thẩm mỹ. Trong khi đó, PVC là lựa chọn phổ biến trong xây dựng và các ứng dụng không yêu cầu tính thẩm mỹ cao.

Polycarbonate lại vượt trội về độ bền và khả năng chống va đập, phù hợp cho những môi trường cần sự an toàn cao. Cuối cùng là kính, mặc dù có độ trong suốt tuyệt đối và vẻ ngoài sang trọng, nhưng lại dễ vỡ và không linh hoạt bằng các chất liệu nhựa.

Câu hỏi thường gặp về vật liệu Acrylic

Trong quá trình tư vấn và làm việc với các nhà thầu, kiến trúc sư và chủ đầu tư, tôi nhận thấy có nhiều thắc mắc phổ biến xoay quanh vật liệu Acrylic. Để giúp bạn có cái nhìn rõ ràng và tự tin hơn khi ứng dụng chất liệu Acrylic vào công trình của mình, dưới đây là giải đáp cho những câu hỏi thường gặp nhất:

1. Acrylic là nhựa hay thủy tinh?

Acrylic là một loại nhựa nhiệt dẻo polymer tổng hợp, tên khoa học là Polymethyl Methacrylate (PMMA). Nó không phải là thủy tinh (kính). Tuy nhiên, với độ trong suốt và khả năng truyền sáng vượt trội (lên đến 92%), Acrylic thường bị nhầm lẫn với kính và được sử dụng rộng rãi để thay thế kính trong nhiều ứng dụng.

2. Vật liệu Acrylic có an toàn cho sức khỏe và thân thiện với môi trường xây dựng không?

Acrylic được đánh giá là một vật liệu không độc hại và an toàn khi tiếp xúc với con người. Nó không chứa BPA (Bisphenol A) – một hóa chất thường có trong một số loại nhựa khác và có thể gây hại cho sức khỏe. Do đó, Acrylic được tin dùng trong cả ngành y tế, nha khoa và các ứng dụng tiếp xúc trực tiếp với con người.

3. Acrylic có bị ố vàng hay xuống cấp khi để ngoài trời không?

Không. Một trong những ưu điểm lớn của chất liệu Acrylic là khả năng chống chịu tia cực tím (UV) và thời tiết khắc nghiệt rất tốt. Không giống như một số loại nhựa khác có thể bị ố vàng, giòn gãy hay mất độ trong suốt khi tiếp xúc lâu dài với ánh nắng mặt trời và các yếu tố môi trường, Acrylic được thiết kế để giữ được màu sắc và độ trong suốt ổn định qua nhiều năm sử dụng ngoài trời.

4. Làm thế nào để vệ sinh và bảo quản tấm Acrylic đúng cách?

Việc vệ sinh và bảo quản đúng cách sẽ giúp duy trì vẻ đẹp và tuổi thọ của vật liệu Acrylic.

Vệ sinh:

• Sử dụng vải mềm (microfiber) hoặc miếng bọt biển mềm.
• Dùng nước ấm pha xà phòng nhẹ (xà phòng rửa chén thông thường) hoặc dung dịch vệ sinh Acrylic chuyên dụng.
• Nhẹ nhàng lau sạch bề mặt, sau đó rửa lại bằng nước sạch và lau khô bằng vải mềm khô.
• Tuyệt đối không dùng: Các loại dung dịch có chứa amoniac (ví dụ: nước lau kính thông thường), cồn, dung môi mạnh, hóa chất tẩy rửa có hạt mài mòn, hoặc bàn chải cứng, vật liệu thô ráp.

Bảo quản:

• Tránh để Acrylic tiếp xúc trực tiếp với các vật sắc nhọn hoặc dễ gây trầy xước.
• Khi di chuyển hoặc lưu trữ, nên phủ một lớp màng bảo vệ hoặc giấy mềm.
• Tránh xa nguồn nhiệt cao để ngăn ngừa biến dạng.

5. Chi phí thi công và lắp đặt Acrylic có đắt không?

Chi phí thi công và lắp đặt Acrylic phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Loại Acrylic: Acrylic đúc thường đắt hơn Acrylic đùn.
• Độ dày và kích thước tấm: Tấm dày và lớn sẽ đắt hơn.
• Độ phức tạp của gia công: Cắt laser, uốn nhiệt, đánh bóng, khắc 3D sẽ làm tăng chi phí.
• Yêu cầu lắp đặt: Lắp đặt ở vị trí khó khăn, cần kỹ thuật đặc biệt cũng sẽ ảnh hưởng đến chi phí.
• Chất lượng sản phẩm: Acrylic cao cấp với lớp phủ chống xước, chống UV sẽ có giá cao hơn.

Tóm lại, Acrylic là một loại nhựa cứng có độ trong suốt cao, bền, dễ gia công và khả năng chống va đập vượt trội. Điều này khiến Acrylic trở thành một trong những vật liệu nhựa được dùng phổ biến nhất, có thể thay thế kính trong những ứng dụng cần độ an toàn cao.

THAM KHẢO THÊM: 

• Bảng giá tấm nhựa Mica Acrylic tốt nhất hiện nay
• Acrylic có phải là Mica không? Điểm giống và khác nhau
• Tấm Acrylic xuyên sáng có tốt không?
• Hạt nhựa nguyên sinh là gì? Các thông tin cần biết